Vakbijeenkomsten /

Workshopreeks Nieuwe Vakonderdelen MVT

Misschien heb je er al over gehoord: binnenkort verandert er van alles voor zeven schoolvakgebieden, ook voor de Moderne Vreemde Talen.

En dat is mooi, want ons curriculum is in grote lijnen al decennialang hetzelfde en je kunt je zonder meer afvragen of een programma met vier vaardigheden (en sterke focus op lezen!) nog wel past bij de huidige tijd. Waarom is er bijvoorbeeld in de complexe multimediale wereld waarin onze leerlingen opgroeien niet meer ruimte ingebouwd voor cultuur in het examenprogramma? Waarom kunnen we het niet nog vaker in al die taallessen met leerlingen hebben over hoe talen eigenlijk in elkaar zitten? En over hoe talen je wereld iedere dag beïnvloeden? Doet een eindexamen leesvaardigheid wel voldoende recht aan de rijkdom en volle breedte van het vak?

Wat gaat er veranderen?

Op landelijk niveau worden dus voor vele schoolvakken de curricula herzien. Wat verandert er dan voor onze mvt-vakken? Van alles, zonder dat het een verzwaring wordt. De vakken moeten nog interessanter en rijker worden, waarbij het uitgangspunt is dat taal meer is dan alleen lees-, luister-, spreek- en schrijfvaardigheid. In het nieuwe curriculum voor de vreemde talen draait het ook om taal en cultuur en om taal als fenomeen. Wellicht denk je: “In mijn lessen zit al best wat taalkunde of culturele inhoud verwerkt”. Dat is goed mogelijk en heel positief. Wat er gaat veranderen is dat die elementen voortaan niet alleen nice to have zijn, maar verwoord zullen worden in exameneisen. Bovendien maakt de nu veelal geïsoleerde focus op de vaardigheden met name in de toetsing plaats voor het aanbieden van de vaardigheden in samenhang met elkaar.

Wat kun je verwachten van dit scholingsaanbod?

Natuurlijk vindt zo’n curriculumverandering niet van de ene op de andere dag plaats. Daar zijn scholen, opleidingen, uitgevers en experts bij betrokken.

Graag nemen we je nu al mee in dit proces. In drie bijeenkomsten verspreid over het schooljaar 23-24 gaan we uitgebreid in op de nieuwe curriculumonderdelen taalbewustzijn en cultuurbewustzijn, en hoe deze onderdelen mooi geïntegreerd kunnen worden met de samenhangende taalvaardigheden. Dat betekent: veel voorbeelden van lesmateriaal, zelf oefenen met het toepassen van de nieuwe vakonderdelen en input van experts op het gebied van taal en cultuur, taalbewustzijn, meertaligheid, vaardigheidsintegratie en taal en media. En dat alles in inspirerende en toepasselijke workshopvorm.

In elke bijeenkomst is één van de domeinen aan de orde die in het nieuwe examenprogramma ontwikkeld worden. We bespreken ze weliswaar stuk voor stuk, maar telkens verbinden we ze ook met elkaar zodat het beeld ontstaat van een samenhangend curriculum. Bovendien zullen we de thema’s nadrukkelijk relateren aan de ervaringen van de deelnemers.

Bij elke bijeenkomst is er de mogelijkheid om soep en broodjes geserveerd te krijgen. Koffie, thee en koekjes staan natuurlijk altijd klaar.

De sessies worden verzorgd door Carolina de Groot en Sebastiaan Dönszelmann, en mogelijk ook nog andere gastdocenten.

Carolina de Groot is vakdidactica Spaans op de Universiteit van Amsterdam (ILO) en docente Spaans op het Amadeus Lyceum in Vleuten. Carolina is lid van de vakvernieuwingscommissie mvt.

Sebastiaan Dönszelmann is vakdidacticus Frans op de Vrije Universiteit Amsterdam (Lerarenacademie) en van huis uit docent Frans. Sebastiaan is lid van de vakvernieuwingscommissie mvt en promoveerde op doeltaaldidactiek en professionalisering van ervaren docenten.

Woensdag 27 september – (inloop 15:30) 16:00 – 19:00
Taalbewustzijn in de vreemde talen les

Taal is in eerste instantie een communicatiemiddel. Maar er is meer, al is
het maar omdat we met taal zoveel meer zeggen dan we zeggen. Taal is een
fenomeen dat mensen identiteit geeft, gebruikt wordt én misbruikt wordt.
Vreemde talen zijn systemen met afspraken en afwijkingen, een systeem
dat het brein belast én verrijkt. Bovendien bestaan die talen al millennia,
beïnvloeden ze elkaar en de mens en zijn ze voortdurend in ontwikkeling.
Wie taalbewust vreemde talen onderwijs geeft voegt de voorgaande kennis
stapsgewijs toe aan de lessen. Niet om de leerlingen ermee te overbelasten,
maar om het vak mooier te maken en leerlingen er nog iets meer taal van te
laten leren: taal leren én over taal leren.

Donderdag 14 december – (inloop 15:30) 16:00 – 19:00
Geïntegreerde taalvaardigheden in de vreemdetalenles

Jarenlang hebben we in het voortgezet onderwijs toegewerkt naar een
vaardigheidsexamen waarin vaardigheden geïsoleerd werden getoetst. Dat
is opmerkelijk aangezien we onze moedertaal en vreemde talen zelden op
zo een manier inzetten dat we alléén schrijven of alléén luisteren. De
behoefte aan taalgebruikers die interactief kunnen lezen, spreken, luisteren
en schrijven, geholpen door media, digitaal instrumentarium en
communicatiepartners wordt bovendien alleen maar groter. Ook het ERK is
ondertussen uitgebreid onder handen genomen en onder andere aangevuld
met het Mediation-principe.
In een geïntegreerd vaardigheidsaanbod koppelt de docent taalactiviteiten
in de ene vaardigheid altijd aan activiteiten met andere taalvaardigheden.
Zo ontstaat een realistisch en taakgericht aanbod, dat bovendien rijker is en
leerlingen sterker motiveert.

Donderdag 18 april – (inloop 15:30) 16:00 – 19:00
Cultuurbewustzijn in de vreemdetalenles

“Vroeger lazen we voor elke vreemde taal 12 boeken; vandaag de dag lezen
leerlingen helemaal niets meer”. Tja, dat is natuurlijk niet best. EN een
beetje kort door de bocht ook, want lezen leerlingen echt niet meer? En
was vroeger alles beter? Voorop staat dat het lezen van 12 boeken in een
vreemde taal geen garantie is voor een rijk cultuuronderwijs. Daar is meer
voor nodig. Al is het maar omdat ‘cultuur’ meer is dan literatuur. En een
vreemde taal is gekoppeld aan een eindeloze portie cultuur: in woord, op
toneel, in gedrag, in beeld, in opvattingen, en zelfs in de taal. En dat alles
vaak ook nog met een interessante meertalige geografische spreiding.
Cultuurbewust vreemdetalenonderwijs zet talen in een culturele context,
verkent die context en relateert die context aan degene die de taal zelf
leert. Die leert zo niet alleen de ander en het vreemde beter kennen, maar
ook zichzelf.